BarışNerede?

Kubadan son notlar: Seyahat edeceklere oneriler...

Kuba da hayati sorguladim, bazen cennette gibi hissettim bazen cehennemde; bu arada kendimi de daha cok tanidim, ne kadar zayif olabilecegimin sinirlarini gordum; herkesle konustum, herkesin evine gittim, her gece Malecon'da sarki soyleyip Kuba'da hayatin doludizgin akan "sicak kanina" karistim (Sangre caliente!!) Vay be!!!

Kubaya seyahat edecekler icin Lonely Planet'i oneririm, ama kendi yorumlarimi da asagiya ekliyorum:

1) Kuba 1 haftada anlasilmasi pek mumkun olmayan biryer, mumkunse seyahatinizi daha uzun tutun.

2) "Tek basina" seyahat icin hem zorlu hem de kazik biryer; iki kisi ayni evi (casa particular) paylasip, cok daha az odeyebilir, hem de cevredeki sahtekarlari daha kolay savusturabilirsiniz. Yine de 2 kisi olunca benim kadar arkadas edinir misiniz bilmem?

3) Butcenizi biraz genis tutun, mutlaka beklenmedik harcamalar cikacak, en kurt gezginin bile birkac kez kaziklanacagina eminim...Ayrica internet / telefon / fotokopi / yemek hersey pahali...

Ornek masraflar:

- 2 kisiniz, az para harcamak birinci onceliginiz; la Habana'da yeme / icme / yatma dolasma adam basi $35 / gun.

- Tek kisiniz, "Kubaya bir daha ne zaman gelicem yaaa"; ya da "ayyy surda sarki soyleyen grup ne guzel felekten bir gece calayim" demeye yatkinsiniz; ama paraniz da fazla degil = $50 / gun

- Tek kisisiniz, cok arkadas edinip, cok egleniyorsunuz; duzgun biryerde kalayim diyorsunuz ve eve donerken de birkac puro / T-shirt almak sart diyorsaniz, +$50- 70 / gun

- Bonus: Kiz arkadas= her gun icin en az $15 - 20 daha ekleyin, ya da o yaninizdaki gercekten bir kiz arkadas degil...Aman diyim!!

4) Vizeniz yoksa havaalaninda alabilirsiniz ($25), ben ikinci girisimde oyle yaptim. Ama yola cikmadan Ankara'da elcilikten almak da iyi, basimdan gecen en olumlu vize alma islemi...(Mektupla)

5) "Amerikan vizem var, aman Kuba vizesi icin pasaporta damga vururlarsa ben ne yaparim??" Dert etmenize gerek yok, ayri bir kagida damga basiliyor. Ayrica Kubayi tanidiktan sonra Amerikaya ne kadar severek gidersiniz bir daha bilmem...

6) Bir Kubali icin en guzel hediye fotograf!!! Cektiginiz fotolardan birkacini daha sonra yollayin ya da ayrilmadan bastirin.

7) La Habana cok cok guvenli, eski Habana'nin geceleyin korkunc tipli zencilerle dolu izbe ve dar sokaklari bile. Turistler el ustunde tutuluyor, heryerde polis var; yine de ozellikle gece dikkat edin, ben Guantanamo'dayken para icin bir turisti patakladilar.

8) Beklemenin, istediginiz an istediginiz seyi bulamamanin, kotu servisin ,dolmuslarin turist oldugunuz icin sizi almamasinin tadini cikarin!!

9) Bir dahaki sefere bolbol pecete / selpak goturecegim, sokakta o pizzalari nasil yedim yagli yagli, hala bilmiyorum.

10) Hersey icin pazarlik edilebilir, kaldiginiz evden, alacaginiz esyalara kadar; ogrenciyim demek pek cok indirim saglar; iyi ispanyolca konusmak cok daha iyi olur.

11) Internet cok pahali ve baglantilar felaket, sadece (saatine 12 dolar oderseniz) Hotel Nacional'in baglantisi iyi..Kartli telefondan Turkiyeyi aramak bile sorun, ayrica ne yaptiysam Turkiyeyi cep telefonundan arayamadim? SMS her daim atiliyor.

12) Cok aceleniz yoksa veya "muhtac" degilseniz, gideceginiz yere bir "yardimci" kisi ile gitmeyin, mutlaka daha fazla odeniyor.

13)Sahile gitmiyorsaniz, Temmuz - Agustos'tan sakinin; acaip sicakmis, Aralik'tan Subata ise turizm mevsimi, fiyatlar artabilir...Belki ucak dahil turla gitmek daha avantajli olabilir?

14) Salsa bilmiyorsaniz, gece Kubali arkadaslarinizla bir yere gittiginizde sap gibi kalmaya hazir olun; moralinizi bozmayin okulu da var, ya da arkadaslariniz gosterir.

15) Polisle isiniz olmaz tahminen ama olursa, sorunun buyuklugune gore $10 - 20'in cozemeyecegi bir durum yok. Skandal ve isguzar bir polis teskilati...

16) Amerikan bankalari harici bir kredi karti / ATM karti ile buyuk sehirlerde hic sorun yasamazsiniz; 4 haneli sifreniz gecerli. Tabii acaip kotu bir kur ve % 13lere varan komisyona hazir olun. Seyahat cekini bosverin bence..

Kuba hakkinda bazi notlar...

1) Kuba'ya uyguladigi ambargo sebebi ile, ABD'nin her sene $1,18 milyardan oldugu, ve 17.000 is imkaninin da acilmadigi tahmin ediliyor.

2) BM'nin 2002 Insani Gelismislik Index'ine gore, Kuba'da her 1.000 kisiden sadece 1'i cep telefonu abonesi iken; dogumlarin % 100'u profesyonel saglik elemanlari esliginde gerceklesiyor.

3) Dunyada 400 milyondan fazla kadinin okuma yazma bilmedigi tahmin ediliyor, fakat bunlarin hicbiri Kubali degil.

4) ABD hukumeti, Kubalilara Kuba hukumeti karsiti yayin yapmak icin olusturdugu "Radyo Marti" ve "TV Marti" projelerine her yil yaklasik $26 milyon harciyor. Radyo dinlenebilse bile, TV yayinlari Kuba hukumetinin engelleme teknolojisine takiliyor ve izlenemiyor.

5) Sovyet yardiminin kesildigi donem "Special period" ilan edilmis; 1990 - 1995 arasinda bu ozel donemin en yogun gunlerinde her yetiskin Kubali ortalama 2,5 ila 9 kilo kaybetmis.

6) Kubada inek oldurmek buyuk suc; cunku hukumet etlerini dolar restaurantlarinda (daha cok turistlere) satiyor, sutu ise her ay duzenli olarak hamileler ve bebekli ailelere dagitilmak icin ayriliyor.

6) Kuba purolari hakkinda cok detayli bir site: www.habanos.com

7) Kubanin ulusal Rom'u Havana Club hakkinda bilgiler, veya Rom'la yapabileceginiz kokteyller icin: www.havanaclubfoundation.com

8) Internetteki en zengin Kuba muzigi koleksiyonundan -pek ucuza- siparis vermek icin: www.discuba.com

Kaynak: Lonely Planet- CUBA

Bana gulumseyen domuzu nasil yedim?

Guantanamo'da son gecemde Leidis ve ailesi, komsular, arkadaslar yaklasik 15 kisi toplandik. Bu gece benim serefime bir davet veriliyor; oglen zarzor buldugumuz domatesler, soguk spagetti salatasi, tabii ki "arroz con frijoles" (fasulyeli pilav), tabii ki rom, veeee buralarda sadece ozel anlarda yenebilen kocaman bir domuz!!!! Domuz benim icin saatlerce firinda bekledi, ve iste simdi tepsiyle onume geldi, kocaman agzini acmis bana gulumsuyor!!! Once seref konugu olarak domuzu kesip parcalamami istediler, "yok valla hic hayatimda domuz kesmedim siz yardim etseniz kemkum..." deyip ondan yirttim. Sonra yine seref konugu olarak bana herkesin 2 kati domuz koydular, allahim tabagimda lombur lombur yaglar, bir domuzun suratina bakiyorum bir tabagima; herkes 40 yilda bir ozel durumlarda yenebilen bu degerli yemegi cabucak silip supurmem icin gozumun icine bakiyor. Yedigim sey hic hosuma gitmedi, yolculugun en zor anlarindan biri; yaa tamam bana bakmayin hepiniz, ben yerim yavas yavas, ooogghhhh!!...Neyse elimden geleni yaptim, "muhtesem olmus" mimikleri ile onlari da memnun etmeye calistim, cignedim cignedim ve bu iskenceyi bir sekilde atlattim...Bu travmadan sonra uzun sure domuz gormek istemiyorum sanirim...

Amerikan sinir kapisinda ne denmez?

La Habana'dan Mexico City aktarmali Miami'ye gectim. Uzerimde kocaman Kuba bayrakli T-Shirt'um, Amerikali memur hemen ters ters soruyor: "Kubali misin?" - "yooo, Turkum ama Kuba hosuma gidiyor" (birbirimize gicik gicik bakiyoruz, bana ne oluyorsa...)- "Nerden geliyorsun peki?" - "Mexico City'den..." -Pasaportu karistirip Pakistan vizemi goruyor, iyice gicik bir tavirla- "Pakistana neden gittin??" - icimden "sanane ulan!!$@!!", disimdan "yok vize almistim da gitmedim, Iran - Pakistan vb gezecetik arkadaslarla..."- "Nee Irana da mi gittin??" - hay allahim battikca batiyoruz, bir de Libya / Irak / Afganistan diyim cumle icinde, artik direkt Guantanamo'ya postalayacak beni...- "yok aman gozunu seviyim, hicbiyere gitmedim vur su damgayi (dansoz gibi kivirmaya basladim...)- "Parmagini suraya bastir, gozlugunu cikar" (ters ters) - CTOOONNKK (damgayi vurdu), "buyur gec bakalim, kendine dikkat et dostum ha!!"- Evet bu kadar bosbogazlikla biraz daha dikkat etsem iyi olacak...

Sosyalizm nasil birseymis???

Dunyanin son sosyalist ulkelerinden birindeydim. Sadece gorduklerimi yaziyorum, elestirmek / tartismak vb istedigimden degil...Maalesef hayatimda bu kadar yanlis isleyen bir sistem, kendi insanlari aleyhine bu kadar buyuk bir zorlama gormedim. Sokaklarda insanlarin yaptiklari ek islerde (dondurma yapip satmak - Amerikadan getirdigi T-Shirt'u satmak - turist kaziklamak vb...) kapitalizmin solugu hissediliyor sanki...

1) Gittiginiz tiyatronun yirtik pirtik koltuklarina, en sik kiyafetleri ile hanimefendiler / beyefendiler ve ayni zamanda daha kendi halinde aileler yanyana oturuyorsa; ve sergilenen oyun dunya capinda ise...

2) Dunyanin en dandik dukkanlarinda hicbir aradiginizi bulamadiginizda ve kimse sizinle ilgilenmediginde...Olabilecek en kotu kalite mallara Akmerkez fiyatlari odeniyorsa...

3) Ort. ayda $10-15 kazanilan bir ulkede, turistler otelin bir gecesine $ 30 - 250 oduyorsa...

4) En lux restoranlarda bile peceteler 2'ye kesilmis geliyorsa; ya da sokakta yediginiz vicik vicik bir pizzadan sonra elinizi silecek birsey bulamiyorsaniz...

5) Propoganda dolu bir TV ve kisadalga radyolar disinda dunya ile tum iliskiniz kesilmisse; internete girmek hayal, email sahibi olmak izne tabi ise...

6) Yolda zirt pirt polis cevirip kimlik soruyorsa; sorun cikarmak icin elinden geleni yapan isguzar polis, $15 - 20 bahsis karsiligi % 100 cekip gidecekse...

7) Ulkeden cikmaniz yasaksa; sehirlerarasinda seyahat etmeniz gunlerce beklemeyi ve ugrasmayi gerektiriyorsa...

8) "Libreta"nizla her ay olmeyecek kadar bir gidayi (platano/olmamis muz- pirinc - patates gibi...) devlet depolarindan alabiliyorsaniz...

9)Dunyanin en iyi saglik ve egitim sistemlerinden birine sahipseniz ve ustune ustluk hepsi bedava ise...

10) Dunya guzeli kizlarin kafasinda sadece ayni 2 tip badananin 3 degisik rengi varsa...

11) Arkadaslarinizin cogu felaket sartlarda; bir gun ulkeyi terketmenin, veya en azindan seyahat edebilmenin  hayali ile yasiyorsa...

12) "Paylasmak" kulturunuzun bir parcasi haline gelmisse...

oradasiniz demektir...

Guzel Anlar - 4

CENNETTEYIM...Tanrim birakin o kiz butun gece sarki soylesin, ve ben burada oleyim...

Not: Kubada en severek dinledigim sarkilardan biri: "Lagrimas Negras" (Black tears) >>>burada

Compay Segundo soylesin, siz La Habana'da bir bar taburesinde Bucanero'nuzu yudumlarken ne kadar mutlu olunabilecegini hayal edin...

Kuba'da kaziklanmanin el kitabi...

Kuba'da dunyanin geri kalanindaki gibi yasanmiyor, doludizgin, "survival" modunda yasaniyor. Devletten alinan ayda 10- 15 dolar maas ve yiyecek yardimi disinda, insanlar biraz daha iyi yasamanin yollarini ariyor...Ve tabii devlet ve vatandas elele vermis, dandik ekonomiyi disardan destekleyen tek kaynak olan turistleri resmen "yoluyor!". La Habana sokaklarina ilk defa cikip, asagidakilerden birini yasamayacak bir turist yok sanirim...1 hafta icinde ogrenmeye baslar, 1 ay sonunda oldukca profesyonel "jinetero savici" olabilirsiniz..Ayrica herseyi kafaniza takmayin, KUBADASINIZ; PARA HARCAMANIN VE HAYATIN TADINI CIKARIN!!! (Tabii benim gibi az paraniz varsa iyi de bir kufredin arkalarindan hehe...)

1) Saat kac? / Nerelisin?: En basit tezgah.. Biraz kibar davranip duraksar,  konusmaya baslarsaniz buyuk ihtimal sonunda konu "kosede bir icecek ismarlamaya" ya da "cocuklari icin 1-2 dolarcik yardima"  baglanir.

2) Puro fabrikasinda calisiyorum: Her kose basinda puro fabrikasinda calistigini iddia eden bir tip bulunur. Allahin dandik purosunu 20 kati fiyatlara almak istemiyorsaniz, bunlara pek yuz vermeyin. Allahtan puro icmiyorum.

3) Bir arkadasim puro fabrikasinda calisiyor: "Evi hemen surada gel gel..." Bkz durum 2.

4) Psst psst yakisikli: Sokaktaki Kubali kizlarin buyuk cogunlugu para ve eglence icin, veya uzun vadede Kubadan ayrilabilmek icin bir cok sey yapmaya hazir. Profesyonel olarak calisan % si dusuk, daha cok amator bir ugras. Normalde pek yakisikli degilseniz, burada birden Brad pitt / Richard Gere havalarina girmeyin, ne olacagi belli...

5) Taxi: Devlet tesvikli kaziklama yontemlerinden biri, dolmusa herkes 10 peso(1/2 dolar) verir, siz 2 dolar...Ayrica daha havaalanina indiniz, aaa turistik taxi disinda sehre ulasim yok, bismillah gitti 20 dolar...Herseyin ucuzu var tabii, 1-2 haftada ogreniyor insan..

6) Arkadaslarla cok egleniyoruuuuzz!!: Bir yandan hemen halkin arasina karisip cok eglenebilirsiniz, ama grup icinde yiyecek icicek birsey alinacaksa sizden beklenir, cunku seyahat edebildiginize gore asiri zenginsinizdir. Biraz da severek defalarca katlandigim bir tur...

7) Ben doktorum (DIKKAT PROFESYONEL!!): Tuyler urpertici bir tezgah...Herifin teki elinde doktor gomlegi ile meydanda size yanasir, "atesin var mi?" der. Sonra tabii muhabbet baslar, doktor oldugunu, Istanbulda kardiyoloji kongresine davetli oldugunu, hayatin turistler icin cok kazik oldugunu anlatir, Cuba pesosu ile ne kadar ucuza cikabileceginizi size birseyler ismarlayarak ispat eder. Adresini / hastane telefonunu yazar, aksam yengenle partiye gidecegiz; hemen hastanenin kosesinde sen de mutlaka gel der. Sonra bir de dilenciye para verir, vay be ne namuslu ne durust bir kubali doktor, insanlik icin calisiyor dersiniz...En son ayrilirken 10 dolarin var mi der, basiretiniz baglanmistir artik, verirsiniz, herif kosarak gidip 1 dolarlik purolardan alir ve gelir, siz tesekkur edersiniz. Sonra herif hemen sizden  ayrilir, icinize bir kurt duser, gidip puronun fiyatina bakarsiniz = $ 1 !! Ulan doktor Enrique bir daha seni Parque Central'de gormiyim...!!!

BONUS'lar: Teva sandaletle dolasiyorsaniz, kucuk sirt cantaniz, metroseksuel gozlukleriniz, sort da olabilen pantalonunuz ve Che T-Shirt'unuz varsa; ve uzerine bir de super ispanyolca bilmiyorsaniz, daha cok parayi heba etmeye hazir olun..O iki hiyara nasil 2'ser Mojito ismarladim hala bilmiyorum...:)

Kuba'da neler yasandi-2 (Ilk gun izlenimleri)

23. caddede 50'li yillarin Chevrolet'lerine(yani dolmuslara) el kaldiriyorum. Oturdugum Vedado'dan Eski Habana'ya gidecegim; once otobus duragini denedim. Agustos ortasinda bir gunde, 559C R. Hisarustu - Taksim otobuslerinin en kalabalik halini dusunun; ve o kabusu gozunuzun onunde canlandirin. Simdi otobusteki insan sayisini 2 ile carpin, iste La Habana'daki otobusler...Kapi acildiginda icerden insanlar tazyikle fiskiriyor, ve onun uzerine 20 kisi daha binebilmek icin kapidan ittiriyor. En az 10 Compañero ile ilk gunden akraba olmak istemiyorum, dolayisi ile dolmustayim.

10 dakika sonra: Dolmusta yaninda oturdugum Carlos'un evinde, esi Arelis ve oglu David'le "Havana Club"lerimizi yudumluyor ve guluyoruz..Kubanin en populer Ron'u "Havana Club", benim zannettigim gibi "Bacardi" degil. Bacardi ailesi Fidel'le ters dustugunden beri fabrika Porto Rico'ya tasinmis; Kubada neredeyse hicbiryerde Bacardi bulunmuyor. Dolayisi ile Kubalilar da icmiyor.

Asagi inip Eski Havana sokaklarinda turluyorum. Bu 2sini kapinin onunde gorunce fotograf makinami cikariyorum; hemen bebeklerini cikariyor, saclarini duzeltiyorlar telasla...Dij. makinada cektiklerimi gosteriyorum sonra onlara; onlar sevinc cigliklari atiyor; ben guluyorum...Ne guzel bir yer...

8 inde Ekvatordayim!

Kuba maceralarini 8inden itibaren Quito - Ekvator´dan yazacagim artik...Biraz dolambacli bir yoldan (Habana - Meksico City - Miami) Quito ya geciyorum.Boylece seyahatin 4 ay suren ve surprizlerle devam eden ilk bolumu sona eriyor. Neler yazmak istiyorum?

Kuba ile ilgili pek cok sey, mesela Kubada kaziklanmanin el kitabi, butun bir ulus nasil boyle salsa yapabilir, bir dunya seyahatinde yasanmamasi gerekenler ve buna ragmen yasananlar, sosyalizmi neden sevmiyorum, Fidele niye gicigim.. hepsi Ekvatorda - asss sonra!!!!

Sagligim ve keyfim yerinde, problem yok, herkese iyi bayramlar!

YASIYORUUM!!

  Yasiyorum!!!Merak eden, mail atan, dogumgunumu kutlayan, aklindan geciren, sayfaya bakip hayal kirikligi yasayan herkese tekrar selamlar!!

La Habana'da gercekten YASIYORUM. En son yazima bir comment atabilmistim dun, bugun yazi bile yazacak biryer buldum sonunda; saati 14 dolara!!! Burayi yasamak gerekiyor, ne kadar anlatsam olmayacak ama merak etmeyin buraya yazamadigim herseyi fotograflayip kucuk defterime yazdim, Hemingway gibi...Yasadiginizi iliklerinize, en ince damarlariniza kadar hissetmek, hayatin ne kadar guzel oldugunu anlamak icin lutfen bir kez buraya gelin ve benim yasadiklarimin benzerini (insallah) yasayin...Bizimkine paralel baska bir dunya....

1 hafta diye gelmistim, 2. hafta bitiyor; x USD butcelemistim kac X USD oldu bilmiyorum; bir bakip donecek, uzun yoluma devam edecektim, simdi burda nasil yasayabilirim diye dusunuyorum...Ama hayat ve yolculuk devam edecek ve ben de Meksikaya saati 0,80 dolarlik ultra ADSL baglantilara geri donecegim tabii, hele su kasirgayi da atlatalim...

Aslinda planladigim gibi 1 hafta kaldim (nerede kaldigimi merak ederseniz, Vedado da dunyanin en guzel evlerinden birinde; www.casantigua.com )ve Meksikaya dondum...Kucuk bir kacak yolcu, ve sinirdisi krizinden sonra -benim icin yeni bir sey degil, hayatimda 2. defa sinirdisi edildim; geridonusunuz bedava oluyor, ayrica bu sefer cok da mutlu oldum:))- ayni gun La Habana ya geri dondum. Yani kaderim boyle cizildi herhalde, ne bileyim!! Bira ara durumum soyleydi: Kubadan ayrildim ve vizeyi cope atmis oldum. Meksikali gicik immigracion memurlari vizeniz bir sefer gecerliymis simdi tekrar giremeziniz dedi. Ben de "yok ya o zaman bu ne, daha gecen hafta Guatemaladaydim aloooo" deyip uste ciktim. Onlar da bize ne bir yanlislik olmus deyip, ilk ucakla apartopar beni geri postaladilar...Kubaya gidince de gecerli vizem olmayacagindan hayatimin geri kalanini Tom Hanks gibi havaalaninda geciririm, ya da La Habana Merkez hapishanesinde tesbih yapar satarim diye dusundum...Ama nedense HIC UZULMEDIM!! Dandik otesi Cubana havayollari ucaginin kucuk penceresinden, turkuaz sulari gecip Habana ya yaklasirken Cuba Libre mi yudumladim, gulumsememe engel olamiyordum..La Habana da "insanliga" geri donmus oldum, herkes yardimci oldu ve yeni bir vizeyi CAT diye aldim. Aksam Leidis le yemek yerken, "bir daha gelecegimi biliyordum ama bu kadar erken olmasi buyuk surpriz" diye dusundum.